คณะสถิติประยุกต์ สถาบันบัณฑิตพัฒนบริหารศาสตร์ (NIDA) จัดการประชุมวิชาการนานาชาติ NIC–NIDA Conference 2025 เมื่อวันศุกร์ที่ 29 สิงหาคม 2568 เวลา 13.00 – 17.00 น. ณ ห้องประชุม Co Learning ชั้น 4 อาคารสยามบรมราชกุมารี สถาบันบัณฑิตพัฒนบริหารศาสตร์ โดยมีสองกิจกรรมสำคัญที่เป็นไฮไลท์ ได้แก่ การบรรยายพิเศษ (Special Lecture) และการเสวนาโต๊ะกลม (Round Table) ภายใต้หัวข้อ “Sustainable Health, Aging and Retirement for Thailand (SHART)” ซึ่งได้รับความสนใจอย่างกว้างขวางจากนักวิชาการและผู้กำหนดนโยบาย การบรรยายพิเศษ (Special Lecture) ได้รับเกียรติจาก รศ.ดร.อานนท์ ศักดิ์วรวิชญ์ หลักสูตรสถิติประยุกต์ คณะสถิติประยุกต์ NIDA บรรยายหัวข้อ “Longitudinal and Panel Data Analysis in Regression Framework” ถ่ายทอดองค์ความรู้เกี่ยวกับการวิเคราะห์ข้อมูลระยะยาวและข้อมูล panel โดยใช้กรอบการถดถอยและโครงสร้างสมการ (SEM) เพื่ออธิบายพลวัตของข้อมูล งานบรรยายครั้งนี้สะท้อนถึงความสำคัญของข้อมูล longitudinal ที่มีต่อการวิจัยเชิงนโยบายและการจัดการเชิงสถิติในสังคมยุคใหม่
เวทีเสวนาโต๊ะกลม (Round Table) ภายใต้หัวข้อ “Aging Survey in Thailand” เป็นอีกหนึ่งกิจกรรมสำคัญที่รวบรวมองค์ความรู้จากทั้งการสำรวจระดับประเทศและงานวิจัยเชิงลึก โดยมีผู้ทรงคุณวุฒิร่วมแลกเปลี่ยนหลายท่าน ผศ.ดร.ดารารัตน์ อานันทนะสุวงศ์ ผู้อำนวยการศูนย์วิจัยสังคมสูงอายุ NIDA ได้นำเสนอเรื่อง “The association of education on working life expectancy at 60: A longitudinal study from HART” ขณะที่ คุณภัสธารีย์ ปานมี จากสำนักงานสถิติแห่งชาติ ได้นำเสนอผลสำรวจประชากรผู้สูงอายุประเทศไทย พ.ศ. 2567 ผศ.ดร.ธิฏิรัตน์ พิมลศรี หลักสูตรสถิติประยุกต์ คณะสถิติประยุกต์ NIDA ถ่ายทอดผลการศึกษาภายใต้หัวข้อ “Cross-Lagged Panel Insights into Health, Social, and Economic in Life Satisfaction” ส่วน คุณดนุพล ทองคำ ผู้จัดการศูนย์คลังปัญญา NIDA ได้อธิบายเรื่อง “การกำหนดค่าถ่วงน้ำหนักให้กับตัวอย่างในการสำรวจผู้สูงอายุ” ซึ่งทั้งหมดนี้ได้แสดงให้เห็นถึงทั้งความก้าวหน้าด้านระเบียบวิธีวิจัย และความเข้าใจเชิงลึกด้านสุขภาพ สังคม และเศรษฐกิจของผู้สูงอายุไทย
โดยพบว่าโครงสร้างประชากรสูงอายุของประเทศไทยมีแนวโน้มเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่อง โดยในปี พ.ศ. 2567 มีจำนวนผู้สูงอายุประมาณ 14.8 ล้านคน คิดเป็นร้อยละ 19.6 ของประชากรทั้งหมด กลุ่มวัยต้น (60-69 ปี) มีสัดส่วนมากที่สุด รองลงมาคือวัยกลาง (70-79 ปี) และวัยปลาย (80 ปีขึ้นไป) ประชากรสูงอายุส่วนใหญ่มีการอยู่อาศัยกับบุคคลอื่น และทั้งนี้ยังมีการดำเนินนโยบายและยุทธศาสตร์ในด้านการดูแลสุขภาพ การสนับสนุนด้านเศรษฐกิจ เช่น การเบี้ยยังชีพ จ้างงาน และบริการสาธารณสุขที่ครอบคลุม รวมถึงการวางแผนด้านที่อยู่อาศัยและความเป็นอยู่ในอนาคต โดยจังหวัดที่มีอัตราผู้สูงอายุมากที่สุด ได้แก่ น่านและอุตรดิตถ์ ขณะที่พื้นที่อย่างสมุทรสาครและระยองมีอัตราน้อยที่สุด ซึ่งเป็นข้อมูลสำคัญสำหรับการวางแผนและพัฒนานโยบายรองรับสังคมสูงอายุอย่างเป็นระบบและยั่งยืน
นอกจากนั้น ผศ.ดร.ดารารัตน์ อานันทนะสุวงศ์ ได้นำเสนอประเด็นที่สามารถส่งเสริมการทำงานของผู้สูงอายุหลังจากอายุ 60 ปี ที่เป็นอายุเกษียณเดิม โดยการประมาณการตารางอายุขัยที่คาดหวังในการทำงาน (Working Life Expectancy) ซึ่งเป็นการประมาณอายุเฉลี่ยที่คาดว่าผู้สูงอายุ ที่มีอายุ 60 ปีจะสามารถทำงานต่อไปได้อีกกี่ปี ผลการประมาณการนี้ สามารถนำมาประกอบการพิจารณาเชิงนโยบายในการขยายอายุเกษียณของประเทศไทยได้ ซึ่งจากผลการศึกษาเบื้องต้นพบว่า อายุเฉลี่ยในการทำงานต่อไปของผู้สูงอายุชายอายุ 60 ปีและมีงานทำอยู่ จะอยู่ที่ประมาณ7 ปี และผู้สูงอายุหญิง จะมีอายุการทำงานต่อไปโดยเฉลี่ยอยู่ที่ประมาณ 5 ปี
ทั้งนี้การบรรยายพิเศษและการเสวนาโต๊ะกลมในครั้งนี้ชี้ให้เห็นชัดเจนว่า สุขภาพกาย สุขภาพจิต และการมีส่วนร่วมทางสังคม ล้วนเป็นปัจจัยหลักที่กำหนดคุณภาพชีวิตและความพึงพอใจของผู้สูงอายุไทย การประชุม NIC–NIDA Conference 2025 จึงเป็นเวทีสำคัญที่เชื่อมโยงองค์ความรู้เชิงวิชาการเข้ากับการออกแบบนโยบาย ตอบโจทย์การเข้าสู่สังคมสูงวัยอย่างยั่งยืน และตอกย้ำบทบาทของ NIDA ในฐานะสถาบันผลิตองค์ความรู้และผู้นำทางวิชาการระดับสากล
